Kiedy są wykopki?
Wykopki, czyli czas zbioru ziemniaków, to jeden z ważniejszych okresów w kalendarzu rolniczym. Ten moment następuje zwykle pod koniec lata lub na początku jesieni, w zależności od warunków klimatycznych, odmiany ziemniaków oraz regionu uprawy. Zbiory ziemniaków mają istotne znaczenie dla rolników, gdyż odpowiedni moment wykopków wpływa na jakość plonów oraz ich zdolność do przechowywania. W artykule omówimy, kiedy najlepiej przystąpić do wykopków i na co zwrócić uwagę podczas tego procesu.
Czynniki wpływające na termin wykopków
Istnieje kilka kluczowych czynników, które determinują najlepszy czas na wykopki ziemniaków.
-
Odmiana ziemniaków
Ziemniaki wczesne
Ziemniaki wczesne zbiera się zazwyczaj w czerwcu lub lipcu, zależnie od regionu. Te odmiany dojrzewają najkrócej i są gotowe do zbioru już po 70-90 dniach od sadzenia.
Ziemniaki późne
Ziemniaki późne, które są bardziej odpowiednie do długotrwałego przechowywania, zbiera się później – najczęściej we wrześniu lub październiku. Ich okres wegetacji wynosi od 120 do 150 dni.
-
Warunki pogodowe
Optymalna pogoda
Najlepiej przeprowadzać wykopki w dni suche i słoneczne, gdy gleba jest sucha, co ułatwia wydobycie bulw bez ich uszkodzeń. Ziemniaki zebrane podczas deszczowej pogody mogą być bardziej podatne na gnicie.
Temperatura
Idealne warunki do zbioru to temperatura powietrza w granicach 10-20°C. Zbyt wysokie temperatury mogą negatywnie wpływać na jakość ziemniaków, natomiast zbyt niskie mogą uszkadzać bulwy, szczególnie przy pierwszych przymrozkach.
Jak rozpoznać, że ziemniaki są gotowe do wykopków?
Ziemniaki nie zawsze dają jednoznaczne sygnały, że są gotowe do zbioru. Istnieją jednak pewne wskaźniki, które mogą pomóc w ustaleniu najlepszego momentu na wykopki.
-
Stan naci
Zmiany w kolorze liści
Wykopki można rozpocząć, gdy liście ziemniaków zaczynają żółknąć i opadać. Jest to sygnał, że proces wzrostu się zakończył, a bulwy osiągnęły odpowiedni rozmiar.
Obumieranie naci
W przypadku ziemniaków późnych, całkowite obumarcie naci jest wyraźnym znakiem, że bulwy są dojrzałe i gotowe do zbioru.
-
Badanie bulw
Wielkość ziemniaków
Przed przystąpieniem do masowych wykopków warto przeprowadzić kilka próbnych wykopów, aby sprawdzić wielkość ziemniaków. Jeżeli większość bulw osiągnęła odpowiednią wielkość, można rozpocząć pełne wykopki.
Grubość skórki
Dojrzałe ziemniaki mają grubszą, suchą skórkę, która nie odpada przy pocieraniu palcami. Jeśli skórka ziemniaków jest jeszcze cienka, warto odczekać kilka dni przed zbiorem.
Metody zbioru ziemniaków
W zależności od wielkości plantacji, rolnicy mogą korzystać z różnych metod wykopków, aby jak najlepiej dostosować proces zbioru do swoich potrzeb.
-
Ręczne wykopki
Tradycyjna metoda
Na mniejszych plantacjach i w gospodarstwach domowych ręczne wykopki są powszechnie stosowaną metodą. Rolnicy korzystają z łopat lub wideł do wyciągania ziemniaków z gleby, co pozwala na precyzyjne zbieranie bulw bez ich uszkadzania.
Precyzja i jakość
Ręczne wykopki pozwalają na większą kontrolę nad jakością zbiorów, ponieważ rolnik może samodzielnie ocenić stan każdej bulwy.
-
Mechaniczne wykopki
Duże plantacje
Na dużych plantacjach rolnicy zazwyczaj korzystają z kombajnów ziemniaczanych, które znacznie przyspieszają proces wykopków. Kombajny są wyposażone w specjalne elementy, które delikatnie wyciągają bulwy z ziemi i jednocześnie usuwają nadmiar gleby.
Efektywność
Mechaniczne wykopki są bardziej efektywne czasowo, jednak istnieje ryzyko uszkodzenia niektórych bulw, zwłaszcza przy twardszej glebie.
Co robić po wykopkach?
Po zakończeniu wykopków kluczowe jest odpowiednie przechowywanie ziemniaków, aby zachować ich jakość przez jak najdłuższy czas.
-
Suszenie bulw
Etap po zbiorze
Po wykopkach ziemniaki powinny być przechowywane w suchym i przewiewnym miejscu przez kilka dni, aby naturalnie osuszyć bulwy. Ten etap zapobiega gniciu podczas przechowywania.
Usuwanie resztek ziemi
Ziemniaki należy oczyścić z nadmiaru gleby, ale najlepiej unikać mycia przed przechowywaniem, ponieważ wilgoć sprzyja rozwojowi pleśni i gniciu.
-
Warunki przechowywania
Temperatura
Idealne warunki do przechowywania ziemniaków to temperatura około 4°C oraz wilgotność powietrza na poziomie 85-90%. Ziemniaki przechowywane w takich warunkach mogą przetrwać całą zimę bez utraty jakości.
Unikanie światła
Ważne jest, aby przechowywać ziemniaki w ciemnym miejscu, ponieważ wystawienie na światło powoduje zielenienie bulw, co wpływa negatywnie na ich smak i może być toksyczne.
Podsumowanie
Wykopki ziemniaków to kluczowy moment w uprawie tej rośliny, a odpowiedni termin zbioru wpływa na jakość i trwałość plonów. Wczesne odmiany zbiera się już w czerwcu, podczas gdy późne są gotowe do zbioru we wrześniu i październiku. Ważnym czynnikiem przy podejmowaniu decyzji o wykopkach jest stan naci, a także wielkość i dojrzałość bulw. Odpowiednie warunki pogodowe, takie jak suchość i umiarkowana temperatura, są kluczowe dla udanego zbioru. Niezależnie od tego, czy zbiory są wykonywane ręcznie, czy mechanicznie, istotne jest także właściwe przechowywanie ziemniaków, aby zapewnić im długotrwałą świeżość i jakość uprawy ziemniaków.